Nguyên tắc độc lập
Mỗi yêu cầu quy định về kích thước hoặc hình dạng hình học trên bản vẽ phải được áp dụng một cách độc lập, trừ trường hợp có quy định mối liên quan đặc biệt.
Vì vậy, nếu không có quy định mối liên quan thì dung sai hình học được áp dụng không cần để ý tới yếu tố kích thước và cả hai yêu cầu đó được coi là không liên quan đến nhau.
Do đó, nếu có yêu cầu đặc biệt về mối liên quan của:
– Kích thước và hình dáng, hoặc
– Kích thước và hướng, hoặc
– Kích thước và vị trí thì phải có quy định ở trên bản vẽệ
Dung sai
- Dung sai kích thước
* Dung sai độ dài
Dung sai kích thước dài chỉ kiểm soát các kích thước cục bộ thực (phép đo hai điểm) của một phần tử của chi tiết nhưng không kiểm soát các sai lệch về hình dạng (thí dụ sai lệch về độ tròn và độ thẳng của một phần tử hình trụ) hoặc sai lệch về hình dáng sẽ được kiểm soát bởi các dung sai sau đây:
– Dung sai hình dạng được chỉ dẫn riêng cho từng trường hợp;
– Dung sai hình học chung;
– Yêu cầu về hình bao.
* Dung sai độ nghiêng
Dung sai độ nghiêng, quy định theo đơn vị đo góc, chỉ kiểm soát hướng chung của các đường hoặc các phần tử đường của các mặt, nhưng không kiểm soát các sai lệch về hình dạng (xem hình 12.105).
Hướng chung của đường lấy từ bề mặt thực là hướng của đường tiếp xúc của dạng hình học lý tưởng (xem hình 12.105). Khoảng cách lớn nhất giữa đường tiếp xúc với đường thực phải là giá trị nhỏ nhất có thể được.
 |
Tuy nhiên, các sai lệch về hình dạng sẽ được kiểm soát bởi các dung sai sau:
– Dung sai hình dạng được chỉ dẫn riêng cho từng trường hợp;
– Dung sai hình học chung.
- Dung sai hình học
Dung sai hình học kiểm soát độ sai lệch của phần tử so với:
– Hình dạng, hoặc
– Hướng, hoặc
– Vị trí.
Chính xác lý thuyết, không tuỳ thuộc vào kích thước của phần tử. Vì vậy dung sai hình học sẽ áp dụng một cách độc lập với kích thước cục bộ thực của phần tử đơn lẻ. Các sai lệch hình học có thể là lớn nhất hoặc không nhưng các mặt cắt ngang của các phần tử tương ứng phải ở kích thước vật liệu tối đaế
Thí dụ, một cái trục có kích thước vật liệu tối đa ở mọi mặt cắt ngang có thể có sai lệch dạng hình cam ở trong phạm vi dung sai độ tròn, và cũng có thể bị uốn cong đến trị số dung sai độ thẳng (xem hình 12.106).
 |
|